GEN Z: Παλεύοντας καθημερινά με το στίγμα του απολιτίκ

Γράφει η Έλενα Σαλαντή

 

Απόγευμα Παρασκευής, Εξάρχεια. Η εξώπορτα της πολυκατοικίας έκλεισε βαριά, βγαίνοντας η Δανάη ξεφύσησε και μπήκε κατευθείαν στο messenger να στείλει μήνυμα στον Κωστή. “Σε 5’ φτάνω” του έγραψε και επιτάχυνε το βήμα της κατηφορίζοντας την Ιπποκράτους. Είχαν πολλά να πουν. Εκείνος θα της έλεγε για το μεταπτυχιακό που ξεκίνησε και αν βρήκε τελικά δουλειά, εκείνη για την επιχείριση “ψάχνοντας σπίτι στην Αθήνα”.

Αφιέρωναν ώρες να συζητούν για την ζωή τους, για τις ανησυχίες τους, εκείνος σε κάθε θέμα επέλεγε να φέρει στο τραπέζι και να αναλύσει τις πολιτικές που μας έφεραν εδώ “αυτό το απόστημα πρέπει να σπάσει”, εκείνη εξίσου διαβασμένη, “ό,τι και να κάνουν, εμείς είμαστε η γενιά του μέλλοντος” και το πίστευε στ΄ αλήθεια. Γιατί η Δανάη είχε χαρεί πολύ όταν ήρθε πριν δυο-τρεις μήνες στην Αθήνα για δουλειά, ήθελε πάντα να αφήσει το νησί πίσω της και κάνει μια νέα αρχή σε μια άγνωστη πόλη και κανείς και τίποτα δεν θα της το χάλαγε. Πολλά ήταν αυτά που δεν είχε προβλέψει, ή τουλάχιστον, της φάνταζαν πιο εύκολα. Δεν το έβαζε όμως κάτω. Τουλάχιστον στην Αθήνα είχε ένα σωρό φίλους που την φιλοξενούσαν.

                  -“600 ευρώ κι αυτό.. Πραγματικά, πώς την έχουν δει; Άλλο ένα ετοιμόρροπο δυάρι της δεκαετίας του 60’ έτοιμο να στοιχίζει σχεδόν τα 2/3 του μισθού”,  αναστέναξε αφού παρήγγειλαν τους καφέδες και κοίταξε το κινητό της από νευρικότητα μάλλον για να αλλάξει την κουβέντα. 

 

Γεννημένοι μεταξύ 1996 – 2012, η γενιά Z δοκιμάζει να χαρτογραφήσει τα βήματά της στον κόσμο. Είναι η γενιά που μεγάλωσε στα χρόνια των Μνημονίων, που βίωσε μια ανασφαλή εφηβεία υπό τον ασφυκτικό κλοιό των social media, που ενηλικιώθηκε απότομα στα χρόνια του Γρηγορόπουλου, που έχει στην πλάτη της την δύσκολη εμπειρία του εγκλεισμού και της υγειονομική κρίσης και σήμερα καλείται να δώσει απαντήσεις σε όσους την κατηγορούν για αχαριστία, έλλειψη παιδείας, αδιαφορία για τα κοινά.

Μια γενιά δίχως ψευδαισθήσεις, από νωρίς αντιμέτωπη με τις σκληρές πτυχές της καθημερινότητας. Γαλουχήθηκε σε μια μόνιμη κρίση (permanent crisis) αλλά κατάφερε να επιβιώσει από έναν εγκλεισμό με όσα τραύματα μπορούν τέτοια μεγάλα κοινωνικοπολιτικά γεγονότα να αφήσουν στην ανθρωπότητα. Πρόκειται για την πολιτική ταυτότητα μιας γενιάς που διαμόρφωσε συνείδηση στα ερείπια άλλων γενεών και αναζητεί καθημερινά διέξοδο και ίσες ευκαιρίες. Οι περισσότεροι τελείωσαν το λύκειο ακούγοντας συνεχώς ένα «Να φύγεις για εξωτερικό»  και έτσι κι έκαναν. Ενηλικιώθηκαν με τάσεις φυγής. Τα μέλη της GEN Z είναι αυτοί που σχεδιάζουν τώρα τα όνειρα τους και έχουν βγει στον επαγγελματικό στίβο. Μια πλειοψηφία που ψήφισε στις τελευταίες δημοσκοπήσεις πως «η χώρα οδεύει προς την λάθος κατεύθυνση» και οι συμφοιτητές των παιδιών που σκοτώθηκαν στα Τέμπη. Σίγουρα δεν υπάρχει ένα απόλυτα αντιπροσωπευτικό στυλ αναφορικά με τον τύπο της γενιάς Z. Ωστόσο, μοιράζονται όλοι τους τις ίδιες ανησυχίες, τα ίδια άγχη, τις ίδιες ανάγκες. Παιδιά ψιλιασμένα, όποια πληροφορία κι αν θελήσουν, την έχουν στο χέρι τους.

Πρόκειται για την πολιτική ταυτότητα μιας γενιάς που διαμόρφωσε συνείδηση στα ερείπια άλλων γενεών και αναζητεί καθημερινά διέξοδο και ίσες ευκαιρίες

Ψάχνοντας συγκάτοικο

Μια Αθήνα γεμάτη με διαμερίσματα της δεκαετίας του 60′-70′ που ευελπιστεί να πλουτίσει σε βάρος των νέων της. Οι εποχές που ήταν εύκολο για έναν νέο να βρει το σπίτι που θα στέγαζε την αφετηρία της πραγματικής ενηλικίωσης του, μοιάζουν σήμερα ουτοπικές. Με την κατακόρυφη αύξηση των ενοικίων αλλά και την γενικότερη ακρίβεια που μαστίζει την εποχή, από το ρεύμα έως το σούπερ μάρκετ, η λύση της συγκατοίκησης στα πρότυπα των μεγάλων ευρωπαϊκών πόλεων μοιάζει για την ώρα η μοναδική λύση. Παρόλο που η κουλτούρα της συγκατοίκησης απέχει αρκετά από τα δεδομένα της ελληνικής πραγματικότητας, ο νέος που πλησιάζει τα τριάντα θα επιλέξει να νοικιάσει έστω ένα δωμάτιο που θα χωρέσει τον δικό του κόσμο, για να γίνει ο χώρος του, το καταφύγιο του.

Η γενιά που δεν έχει τηλεόραση

Οι όροι της ενημέρωσης έχουν πια αλλάξει. Ο κλονισμός την εμπιστοσύνης στους θεσμούς αλλά και στα προπύργια της ενημέρωσης όπως είναι τα Κανάλια, έχει οδηγήσει τους νέους να αναζητούν άλλες πηγές πληροφόρησης. Έτσι κι αλλιώς η τηλεόραση και ο χρόνος που αφιερώνει σε ζητήματα που απασχολούν την νέα γενιά είναι ελάχιστος έως ανύπαρκτος. Και κάπου εδώ έρχονται πάλι τα social media. Ανάμεσα στις «απόψεις του καθενός», τα σχόλια από ψεύτικα προφίλ και γενικότερα μέσα στο χαοτικό αυτό παράλληλο σύμπαν που κυκλοφορεί ανενόχλητο αρκετό «σκουπίδι», η γενιά των σημερινών 20-30 προσπαθεί να διαμορφώσει άποψη για τα κοινά, να ενημερωθεί, να αναζητήσει την αλήθεια. Πολλές φορές μοιάζει δύσκολο ίσως για κάποιους φαντάζει ακατόρθωτο, από την άλλη πόσες φορές ήρθαν στο φως γεγονότα και ειδήσεις επειδή βρέθηκε κάποιος να τα ποστάρει αλλά και να εκφράσει την άποψη του δίχως φιλτράρισμα. Άλλωστε πρόκειται για μια γενιά μεγαλωμένη με το προνόμιο – ή κατάρα; – της ψηφιακής πραγματικότητας. Είναι περισσότερο εξοικειωμένοι άρα και πιο προσεκτικοί στο τι διαβάζουν και από πού. Ενημερώνονται αλλιώς και κατά συνέπεια πολιτικοποιούνται αλλιώς.

 «Εσείς δεν ζήσατε πολέμους»

Κλασική ατάκα με αποδέκτες τους σημερινούς νέους.  Οι κατηγορίες περί γκρίνιας, αδικαιολόγητου άγχους και συνάμα έλλειψης όρεξης για δουλειά («τι σας λείπει;») και αχαριστίας πάνε και έρχονται. Ένα αφήγημα που έρχεται να επιβεβαιώσει πόσο καλομαθημένα θεωρεί η κοινωνία τα παιδιά της GEN Z. Ναι, δεν έζησαν ούτε την εξοντωτική εποχή της Κατοχής, ούτε τα ανελέητα χρόνια της Χούντας. Όπως επίσης, ο σημερινός 25αρης δεν έχει καμία απολύτως σχέση με τον 25άρη του 1990. Οι συνθήκες ζωής εν έτει 2024 είναι οι δεδομένες, με τις αντίστοιχες απαιτήσεις και προσδοκίες από την πολιτεία. Μια μονοδιάστατη προσέγγιση της γενιάς αυτής όχι μόνο είναι εσφαλμένη αλλά ενισχύει το γεγονός του πόσο μακριά είναι η ελληνική πραγματικότητα από τις ανάγκες και τον παλμό τους.

Σε αναζήτηση της ευτυχίας

Είναι γεγονός πως παρόλο που οι επαγγελματικές προσδοκίες παραμένουν υψηλές, η επαγγελματική επιτυχία και σταδιοδρομία δεν αποτελεί την προτεραιότητα στο ζύγισμα των αναγκών τους. Επιλέγουν το επάγγελμα που τους εκφράζει και τους κάνει χαρούμενους, απορρίπτουν δουλειές που είναι κόντρα στον προσωπικό τους αξιακό κώδικα. Όταν επιστρέφουν στο σπίτι έχουν το τηλέφωνο στο αθόρυβο. Αντλούν ενέργεια από εποικοδομητικές δραστηριότητες,  από ωραίους ανθρώπους. Σε καιρούς αστάθειας, αναζητούν κάθε τι που θα τους προσφέρει ευχαρίστηση και θα φωτίσει το μυαλό τους. Απαλλαγμένοι από στερεότυπα και προκαταλήψεις, απαγκιστρωμένοι από μικροαστισμούς (λεφτά, σπίτι, καλό αμάξι), ξέρουν καλά που βαδίζουν και που θέλουν να πάνε.

Ναι, είναι η γενιά της οθόνης, πράγματι νιώθουν καθημερινά βυθισμένοι στο άγχος, ίσως και να επικοινωνούν και να προσεγγίζουν τις σχέσεις, τον έρωτα και καθετί αλλιώς. Όλα με τον δικό τους τρόπο.

Πάντοτε όμως με ένα αίσθημα δικαιοσύνης, σεβασμό και δίχως να τα παρατάνε. Και μόνο αυτό δεν αποτελεί την ύστατη πολιτική πράξη;

Πρόκειται αδιαμφισβήτητα για τους πρωταγωνιστές του μέλλοντος.